Жат ағымның жетегінде кеткен жастар: қоғамға төнген қауіп

Қоғам үшін ең үлкен байлық – білімді де саналы жастар. Бірақ, өкінішке қарай, бүгінгі таңда кейбір жастарымыздың өмір жолын бұрмалап, болашағын ойрандап отырған қауіпті құбылыс бар. Ол – жат діни ағымдар.

ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитетінің мәліметінше, соңғы он жылда Қазақстаннан 500-ге жуық азамат Сирия мен Ирактағы соғыс ошақтарына аттанған, олардың басым бөлігі – 18 бен 30 жас арасындағы жастар. Алдыңғы жылдың өзінде экстремизм мен терроризмге байланысты 300-ден астам қылмыстық іс қозғалып, соның 70 пайызы жастарға қатысты болған. Бұл – жай ғана статистика емес, қоғамға төніп тұрған үлкен қатердің дәлелі.

Бір тағдырдың қайғылы сабақтары

Алматы облысындағы бір жас жігіттің тағдыры осының айқын мысалы. Әлеуметтік желіден танысқан «уағызшылардың» жетегінде кеткен ол, ата-анасын «дінсіз» деп айыптап, туған-туыстан ажырады. Салт-дәстүрді «харам» деп жариялап, қоғамнан оқшауланды. Ақыры заңға қайшы әрекеттерге барып, сотталды. Бүгінде темір тордың ар жағында отыр. Оның анасы: «Баламды тірідей жоғалттым. Қасіретімізді ешкім көрмесін», – деп өксиді.

Бұл бір ғана отбасының қайғысы емес. Мұндай тағдырлар еліміздің әр өңірінде кездеседі. Әрқайсысы – қоғам үшін ауыр сабақ.

Жат ағымға еріп, кейін өкініп қалған бір жас жігіт өз сөзінде:
«Алғашында олар бізді бауырмалдықпен қарсы алды, тегін көмек көрсетті. Бізді ерекше сезіндірді. Бірақ уақыт өте келе өз ата-анамызға қарсы қойды, Отанға дұшпан қылды» – дейді.

Ал дәстүрлі дін жолын ұстанған жастар мүлде басқа пікірде:
«Нағыз дін – ата-анаға құрмет, Отанға адалдық, бейбіт өмірге үндеу. Ал бүлікке шақыратындар діннің атын жамылғандар».

Жат ағымның зардаптары

– Отбасы ойраны: ата-ана мен бала арасына жік түсуі.
– Ұлттық құндылықтың жойылуы: салт-дәстүрге қарсы шығу.
– Құқықтық тәртіпке қауіп: экстремизм, терроризмге жол ашу.
– Жеке тұлғаның құлдырауы: білімсіздік, әлеуметтік оқшаулану, қылмысқа бару.

Сирияға кеткен жас отандастарымыздың тағдыры – осының ең үлкен дәлелі. Олардың бір бөлігі жат жерде қаза тапты, кейбірі елге орала алмай жүр, ал қайтып келгендері қоғамға бейімделуде қиналуда.

«Жусан» операциясы. 2019 жылы Қазақстан Үкіметі «Жусан» гуманитарлық операциясы аясында Сирия мен Ирактағы соғыс аймағынан 595 азаматты елге қайтарды. Олардың ішінде 400-ге жуығы – бала, қалғаны әйелдер мен жастар еді. Бұл қадам еліміздің радикал ағымға ерген азаматтарын құтқарудағы тарихи қадам болды. Алайда, елге қайтқандардың қоғамға бейімделуі үлкен мәселе күйінде қалды: психологиялық жарақат, білім мен кәсіптен қол үзу, әлеуметтік ортаға қайта сіңісу қажеттілігі туындады.

 Қауіптен сақтанудың жолдары

Дінтанушы Қайрат Айтмұхамбетұлының айтуынша: «Жат ағымның ықпалына түсу – ең алдымен рухани білімсіздіктің салдары. Егер әр жас дінді дұрыс ұстаздан үйренсе, мұндай қауіп төнбейді. Сондықтан діни сауаттылықты арттыру – ең басты міндет».

Жат ағымға қарсы күрес – тек құқық қорғау органдарының міндеті емес, бүкіл қоғамның ортақ ісі. Ата-ана баласына дұрыс тәрбие бермейінше, ұстаз діни сауаттылықты үйретпейінше, ал жас өз болашағына жауапты екенін түсінбейінше, бұл қауіп сейілмейді. Ұлттық болмысымызды сақтап қалу – бүгінгі буынның ғана емес, келер ұрпақтың алдындағы аманат.

Мемлекет бұл бағытта жұмыс істеп келеді. Діни экстремизмнің алдын алу үшін арнайы заңдар күшейтіліп, ақпараттық-түсіндіру топтары құрылды. Мектептер мен ЖОО-ларда «Зайырлылық және дінтану негіздері» пәні оқытылуда.

Бірақ бұл бағытты одан әрі жетілдіруіміз қажет. Ең бастысы – жастардың діни сауатын көтеру, әлеуметтік желідегі жалған уағыздарға қарсы иммунитет қалыптастыру, отбасындағы тәрбие мен ұлттық дәстүрді дәріптеу.

Жат ағымға ерген әрбір жас – болашағымызға төнген қауіп. Бұл қауіпке тек мемлекет емес, бүкіл қоғам қарсы тұруы тиіс. Әрбір ата-ана өз баласының кіммен араласатынын, қандай ақпаратты тұтынып жүргенін бақылауы қажет. Әрбір ұстаз оқушысына рухани иммунитет дарытуы керек. Әрбір жас өз Отаны мен ата-анасының алдында жауапты екенін түсінуі тиіс.

Ұлттық болмысымызды, рухани бірлігімізді қорғау – біздің ғана емес, келер ұрпақтың аманаты. Жалған уағызға ерген тағдырлардың қайғылы тарихы бізге соңғы ескерту болсын.