Си Цзиньпин бейбітшілік пен ынтымақтастықты нығайтуға шақырды

ҚХР Төрағасы Си Цзиньпин “Көпжақты ынтымақтастықты дамыту, өңірлік қауіпсіздік пен орнықты дамуды қамтамасыз ету” тақырыбына арналған “ШЫҰ плюс” саммитінде сөйлеген сөзінде әлемді бейбітшілік пен ынтымақтастықты нығайтуға шақырды, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі Тяньцзиньнен.

Айтуынша, әлем жаңа турбулентті кезеңге аяқ басты, ал жаһандық басқару жаңа таңдау алдында тұр.

Тарих көрсеткендей, қиын кезеңдерде бейбіт қатар өмір сүру қағидаттарына адалдық танытып, өзара тиімді ынтымақтастыққа сенімді сақтау аса маңызды. Біз тарихи прогрестің заңдылықтарына сай алға ілгерілеп, уақыт талаптарына сәйкес дамуымыз қажет. Осыған байланысты мен Жаһандық басқару жөніндегі бастаманы ұсынғым келеді. Оның аясында біз барлық елдермен бірлесе отырып, неғұрлым әділ әрі ұтымды жаһандық басқару жүйесін құруға және «адамзаттың ортақ тағдыры қауымдастығы» жолында қол ұстасып бірге ілгерілеуге дайынбыз, – деді ҚХР Төрағасы.

Ол бірнеше басты қағидатты ұсынды.

Басты қағидаттар:

Мемлекеттік егемендік пен теңдік. Елдердің көлеміне, қуатына немесе экономикасының ауқымына қарамастан, барлығы жаһандық басқаруға тең дәрежеде қатысуға, шешім қабылдауға және нәтижелерін пайдалануға құқылы. Халықаралық қатынастарды демократияландыруды қолдап, дамушы елдердің өкілдігі мен дауыс құқығын арттыру қажет.

Халықаралық құқықты сақтау. БҰҰ Жарғысының мақсаттары мен қағидаттарын, сондай-ақ халықаралық қатынастардың жалпыға бірдей танылған нормаларын толық орындау қажет. Қос стандарттарға жол бермей, белгілі бір елдердің «ішкі ережелерін» өзгелерге таңудан бас тарту маңызды.

Көпжақтылықты жүзеге асыру. «Бірлесіп кеңесу, бірге құру, бірге пайдалану» қағидатына негізделген басқаруды қолдау қажет. БҰҰ-ның беделі мен мәртебесін нығайтып, оның жаһандық басқарудағы айрықша рөлін арттыру керек.

Адамға бағытталған тәсіл. Барлық халықтар үшін жаһандық басқаруға тең қатысу және оның нәтижесін бірлесе пайдалану қамтамасыз етілуі тиіс. Бұл Солтүстік пен Оңтүстік арасындағы даму алшақтығын азайтуға, ортақ мүдделерді қорғауға мүмкіндік береді.

Әрекетке бағытталу. Жаһандық іс-қимылдарды үйлестіру, ресурстарды жұмылдыру және практикалық ынтымақтастық арқылы нақты нәтижелерге қол жеткізу қажет.

ШЫҰ рөлі

Қытай көшбасшысы атап өткендей, 24 жыл ішінде Шанхай ынтымақтастық ұйымы «Шанхай рухына» – өзара сенім, теңдік, пайда, мәдени көптүрлілікті құрметтеу және бірлескен даму қағидаттарына адал болып келеді. Ұйым аясында өңірлік мәселелер кеңес арқылы шешіліп, ортақ платформалар мен институттар құрылады, нәтижелер барлық тараптарға қолжетімді болады.

Жаһандық өзгерістер қарқыны күшейген тұста ШЫҰ Жаһандық басқару бастамасын іске асыруда жетекші рөл атқаруы тиіс:

Қауіпсіздік саласында – ұзақ мерзімді тату көршілік, достық және ынтымақтастық туралы шарт негізінде өңірлік тұрақтылықты нығайту; жаңа қауіп-қатерлерге бірлесіп қарсы тұру; қауіпсіздікке қарсы әмбебап орталықтар мен құрылымдарды тиімді пайдалану.

Экономикада – ашықтық пен интеграцияны қолдау; кедергілерді жою; «Бір белдеу – бір жол» аясында жоғары сапалы ынтымақтастықты дамыту; жасыл энергетика мен цифрлық экономикаға басымдық беру.

Инновацияда – энергетика, цифрлық даму, жасанды интеллект, ғылым мен білім саласындағы орталықтар құру.

Гуманитарлық салада – мәдени және өркениетаралық алмасуды тереңдету; ШОС аясындағы денсаулық сақтау, дәстүрлі медицина, білім беру жобаларын ілгерілету.

Халықаралық әділеттілікті қорғау

ШОС мүшелері әділдік пен бейтараптық қағидаттарын ұстанып, халықаралық істерге белсенді қатысады. Ұйым гегемония мен күш саясатына қарсы тұрып, көпполярлы әлем мен халықаралық қатынастардың демократиялануына үлес қосуда. Қытай ШОС-тың БҰҰ, АСЕАН, ЕАЭО, СВМДА және өзге де көпжақты форматтармен ынтымақтастығын қолдайды, – деді Си Цзиньпин.