Қазақстанда зейнеткерлерге қандай жеңілдіктер бар?

Зейнеткерлер – Қазақстандағы әлеуметтік жағынан әлсіз санаттағы азаматтар. Осыны ескере отырып, мемлекет олардың қаржылық ауыртпалығын жеңілдету үшін бірқатар салықтық жеңілдіктер ұсынады, деп хабарлайды BAQ.KZ. Бұл мақалада қолданыстағы заңнамаға сүйене отырып, зейнеткерлерге қандай салықтар төлеуден босатылатынын қарастырамыз.

Жеке табыс салығынан босату

Қазақстан Республикасының Салық кодексінің 341-бабы 1-тармағына сәйкес, Мемлекеттік зейнетақы төлеу орталығы (МЗТО) арқылы төленетін барлық зейнетақы төлемдері жеке табыс салығынан (ЖТС) босатылады. Бұл – базалық, ынтымақты және Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан (БЖЗҚ) төленетін зейнетақы жинақтары да салық салуға жатпайды деген сөз.

Мүлік салығынан босату

Салық кодексіне сәйкес, мынадай санаттағы азаматтар мүлік салығынан босатылады:

• Жеке өзі тұратын зейнеткерлер, егер тіркеу мекенжайында тек зейнеткерлер ғана болса;
• Жалпы мүлік құнының 1000 айлық есептік көрсеткіш (АЕК) шегіндегі бөлігіне дейін;

Сондай-ақ, мүлік салығынан келесі азаматтар босатылады:

• Совет Одағының Батырлары, Социалистік Еңбек Ерлері,
• “Халық қаһарманы”, “Қазақстанның Еңбек Ері” атағына ие болғандар;
• “Алтын алқа”, “Күміс алқа” иегерлері, көпбалалы аналар;
• Ұлы Отан соғысының ардагерлері, соғысқа теңестірілген тұлғалар,
• I және II топтағы мүгедектер және басқа да жеңілдікке құқылы азаматтар (Салық кодексінің 526-бабына сәйкес).

Жер салығынан босату

Салық кодексінің 503-бабының 2-тармағына сәйкес, зейнеткерлер келесі жерлер үшін жер салығын төлемейді:

• Жеке тұрғын үй орналасқан жер телімі;
• Үй жанына тиесілі жер (придомовой участок);
• Қосалқы шаруашылық, бау-бақша, саяжай құрылысы үшін берілген жерлер;
• Гараж орналасқан жер телімі.

Сондай-ақ келесі азаматтар да босатылады:

• ҰОС ардагерлері мен мүгедектері, оларға теңестірілген тұлғалар;
• Жетім балалар, бала кезінен мүгедек балалардың ата-анасы;
• Көпбалалы аналар, “Алтын алқа” иегерлері;
• Жеке тұратын зейнеткерлер (аталған жерлер бойынша).

Көлік салығы

Зейнеткерлер үшін көлік салығы бойынша жалпы жеңілдік қарастырылмаған. Яғни, олар өз көліктері үшін салықты жалпы тәртіп бойынша төлеуі тиіс.

Дегенмен, келесі санаттағы азаматтар үшін жеңілдік бар:

• Мүгедектер (зейнеткер болса да), егер қозғалтқыш көлемі 4000 см³-тан аспайтын бір жеңіл автокөлікке иелік етсе – салықтан босатылады.

Ауылдық жердегі зейнеткерлерге арналған қосымша жеңілдіктер

Ауылдық жерлерде тұратын зейнеткерлерге жергілікті әкімдіктердің шешімімен қосымша жеңілдіктер берілуі мүмкін:

• Коммуналдық қызметке жеңілдік;
• Шағын фермерлік шаруашылықтарды жүргізуге салықтық ынталандыру;
• Жергілікті деңгейдегі арнайы әлеуметтік көмектер.

Жеңілдіктерді қалай рәсімдеуге болады?

Көп жағдайда салықтық жеңілдіктер автоматты түрде есепке алынады. Себебі мемлекеттік органдар зейнеткерлік мәртебе туралы ақпаратты электронды дерекқорлар арқылы алады.

Алайда кейбір жағдайларда техникалық қателер болуы мүмкін. Сондықтан мына құжаттармен жергілікті салық органына жүгінуге кеңес беріледі:

• Жеке куәлік;
• Зейнеткер куәлігі;
• Мүлікке немесе жер теліміне қатысты құжаттар.

Қазақстанда зейнеткерлер үшін келесі салықтық жеңілдіктер қарастырылған:

• Зейнетақыға салық салынбайды;
• Мүлік және жер салығынан босатылады (белгілі шарттарда);
• Көлік салығы – тек мүгедек зейнеткерлерге белгілі бір шектеумен ғана.

Бұл жеңілдіктер зейнеткерлердің өмір сүру деңгейін жақсартуға бағытталған. Алайда, жеңілдіктер тек заңда көрсетілген шектеулер шеңберінде ғана беріледі. Сондықтан заңнаманы үнемі бақылап отыру және қажет болса, салық органдарына нақтылау үшін жүгіну – өте маңызды.